Als vaste rubriek op onze website beantwoordt Geef me de 5 vragen van haar volgers. Dit keer geven we antwoord op de volgende vraag:
‘Ik zit met mijn handen in het haar. Mij zoon leeft al jaren op cornflakes met melk. Eerder at hij nog een aantal andere dingen, maar het lijkt alleen maar minder te worden. Ik zou graag stap voor stap zijn voedingspatroon uitbreiden, maar hoe pak ik dat aan? Er moet echt snel iets gebeuren want dit is zo ongezond!’
*Voor het leesgemak noemen we iedereen met autisme CASS, ongeacht leeftijd en geslacht.
Geef me de 5 gaat terug naar de oorzaak
Eetproblematiek bij autisme komen wij vaak tegen. We hebben ervaren dat dit (bijna) altijd een achterliggende reden heeft die vaak neerkomt op: ‘De wereld is onduidelijk en onvoorspelbaar. Over wat ik in mijn mond stop, heb ik wel de regie, dus die pak ik.’ Wanneer dit het geval is, is het van belang om te gaan bouwen aan een basisfundament (duidelijkheid door de hele dag in zowel taken als communicatie).
Een andere oorzaak van eetproblematiek (die overigens heftiger is wanneer het basisfundament nog ontbreekt) is de zintuiggevoeligheid. Op het moment dat CASS een vol hoofd heeft, kan eten een zware opgave zijn. Denk je eens in: al die verschillende geuren, structuren, smaken, temperaturen en dan ook nog eens aan het einde van de dag aan tafel zitten met het hele gezin, die allemaal tikken, smakken, praten en op hun stoel schuiven. Al deze prikkels bij elkaar kunnen op die momenten veel te veel zijn voor CASS.
Bij dit probleem kunnen er dus twee oorzaken zijn: onduidelijkheid en zintuiggevoeligheid.
Geef me de 5 biedt de aanpak
Ga aan de slag met het bouwen van een basisfundament door alle belangrijke personen in de omgeving van CASS Auti-communicatietechnieken te leren, zodat ze duidelijk zijn in hun communicatie. Maak daarnaast de dag voorspelbaar door die visueel te maken.
Terwijl je start met het bouwen van het basisfundament, kun je ook al aan de slag gaan met het leren eten van nieuwe dingen. Al met al is dit een proces dat tijd vraagt, maar wij hebben ervaren dat het werkt. Het leren eten van de eerste vijf nieuwe dingen kost de meeste tijd, daarna gaat het in een stroomversnelling. Dat geeft de mens hoop 😊.
7 tips vooraf, voor jou als begeleider:
Tip 1: Kies ervoor om CASS nieuwe dingen te leren eten in een periode waarin hij ruimte in zijn hoofd heeft.
Tip 2: Maak een plan met alle betrokkenen, zodat alle belangrijke personen voor CASS op één lijn zitten en dezelfde aanpak hebben. Spreek af hoe jullie het aanleren van eten aanpakken: met welke tips gaan jullie aan de slag, hoe gaan jullie om met eventuele onrust die ontstaat, wie kan CASS het meest rustig helpen met dit proces, enzovoort.
Tip 3: Ga samen met CASS op zoek naar een interne motivatie om gevarieerder te gaan eten, bijvoorbeeld ‘niet meer ziek zijn’. Belangrijk is dat het zijn eigen motivatie is.
Tip 4: Vermijd het woord 'proberen', want dat benadrukt dat er een kans op mislukken is. Spreek in plaats daarvan met uitroeptekens en spreek juist je vertrouwen uit: 'Jij kunt dit!', 'Dit ga jij gewoon doen'.
Tip 5: Leg geen nadruk op het eten. Praat tijdens de maaltijd over de dag in plaats van over het eten.
Tip 6: CASS laten meehelpen met boodschappen doen en koken, kan helpen in dit proces. Daardoor voelt en ziet hij de structuur alvast. Ook kan dit bijdragen aan de samenhang in zijn brein tussen rauw en bereid eten. Daarbij kan het natuurlijk ook heel gezellig zijn.
Tip 7: Iemand die veel vervelende ervaringen heeft, is alert voor alles wat gezegd wordt. Stel dat jij zegt: 'Kijk, lekkere pannenkoeken', dan is dat een signaal voor CASS dat hij alert moet zijn. Want, lekker? Dat weet hij zonet nog niet...
Tip 8: Houd rekening met CASS zijn zintuiggevoeligheid. Haal de pannen van tafel als die hem te veel geur- en andere prikkels geven. Of je wel of niet tegen hem praat tijdens het eten, laat je afhangen van wat CASS aankan. Jij weet of hij dit fijn vindt of dat hij er juist onrustig door wordt. Met andere woorden: kan hij de taak en communicatie tegelijk aan?
Stappenplan voor nieuwe dingen leren eten
Dan gaan we nu over tot actie. Let op, dit stappenplan is een voorbeeld. Maak het op maat voor jouw CASS!
Stap 1: Maak een categoriekaart
Maak van tevoren een kaart per categorie (aardappelen/vlees/groenten/drinken/etc.) met alles wat daaronder valt. Bijvoorbeeld onder aardappelen: gekookte aardappelen, aardappelschijfjes, patat, enzovoort.
Stap 2: Vul op de categoriekaart in wat CASS al wel eet
Stap 3: Kies samen het eerste nieuwe product dat CASS zal gaan eten
Kies voor pure producten, niet voor eenpansgerechten waarin meerdere ingrediënten door elkaar zitten. (Dit kan later.) Vertel van tevoren dat CASS dit product daarna lust en spreek af hoe vaak hij het dan blijft eten.
Stap 4: Geef uitleg
Vertel hoe lang het wennen duurt: ‘Jouw mond moet iets nieuws vijf keer proeven voordat jouw hoofd weet of hij het lekker vindt. Zo werkt dat bij iedereen.'
Bespreek ook hoe het proeven gaat: ‘Je neemt drie happen en doorloopt per hap onderstaande stappen:
Stap 5: Aan de slag
Voer het proeven uit zoals afgesproken. Voeg niet te veel informatie toe, maar herhaal waar nodig. Gebruik de tips die hierboven gegeven zijn.
Vertel CASS vooraf: ‘Bij drie kleine hapjes mag je een streepje zetten bij wel of niet lekker. Na vijf keer streepjes zetten, weet je of je dit lekker vindt en mag je de conclusie (wel of niet lekker) erachter zetten.’
Stap 6: Generaliseer
Generaliseer het 'lusten' van het nieuwe product: ‘Nu je dit vijf keer hebt gegeten, lust jij dit ALTIJD en OVERAL.’
Stapje voor stapje kun je op deze manier steeds meer nieuwe producten toevoegen. Je zult zien dat het steeds makkelijker wordt. De grootste uitdaging in dit alles zit in je communicatie. Wanneer jij en anderen uit CASS zijn omgeving vol vertrouwen zijn dat het hem gaat lukken, jullie dit uitstralen en ook zo (Auti-)communiceren, dan is dit dé manier om het aan te pakken en gaat het lukken, weten wij uit ervaring.
Auti-communicatie en voorspelbaarheid vormen de sleutel.
Welke Geef me de 5-technieken hebben we ingezet?
Bij het oplossen van dit probleem gebruik je verschillende Geef me de 5-technieken: Auti-communicatie, visualiseren, voorspel wat komt, stem af op het kunnen en geef vertrouwen. Deze technieken kun jij ook leren toepassen op het juiste moment en op een manier die bij jouw kind past. Volg hiervoor de cursus van Geef me de 5. Meer informatie vind je op www.geefmede5.nl/cursussen.
