De komst van het coronavirus en de maatregelen die werden genomen om de verspreiding ervan in te dammen, veranderden de wereld in rap tempo. Hoe ga je daarmee om als je autisme hebt? Annemiek (72) deelt het met ons in een driedelige blogserie. In het eerste deel nam ze ons mee naar haar eerste reactie: ‘De angst voor het virus is één, maar hoe moet ik omgaan met mijn omgeving?’ In deel 2 vertelde ze over de voor- en nadelen van social distancing. In deel 3 deelt ze wat de onduidelijkheid bij de overgang naar het nieuwe normaal met haar doet.
De coronamaatregelen en bijbehorende regels worden geleidelijk aan weer soepeler. Dat geeft een hoop onzekerheid: wat moet wel en wat mag niet? Voor mij is de wereld momenteel van elastiek. Wat het nog erger maakt, is dat meer mensen last hebben van die onduidelijkheid. Dat vind ik heel bedreigend, want dan krijg je een situatie waarin iedereen zijn eigen draai geeft aan de regels. Het is veel prettiger om een duidelijk ‘ja’ of ‘nee’ te hebben.
Zelfs als de regels wél duidelijk zijn, houdt lang niet iedereen zich daaraan, zoals in het begin van de coronatijd. De anderhalvemeterregel bijvoorbeeld. In de supermarkt zijn er altijd mensen die toch dichterbij komen. Hoeveel accepteer ik daarin? En moet ik er wat van zeggen? Continu die afwegingen moeten maken, maakt me onrustig. Het weerhoudt me ervan om mijn huis uit te gaan. Terwijl ik iemand ben die elke dag wel een boodschap te doen heeft, omdat ik geen planner ben. Ik spaar nu mijn boodschappen op, met grote tegenzin.
Dit is maar één voorbeeld, maar zo zijn er op een dag talloze kleine dingen die zich opstapelen gedurende een dag en mij onrustig maken. Hoeveel accepteer ik bijvoorbeeld van mijn buurman die soms diep in de nacht thuiskomt met veel herrie. Bij elk voorval moet ik duidelijk krijgen: waar liggen mijn normen en grenzen? En bij elk voorval moet ik beslissen: hoe ga ik ermee om als anderen die overschrijden? Ik ontloop die beslissingen veel liever.
Ook zonder corona zijn duidelijke regels geen garantie dat mensen zich eraan houden. Dat vermijden doe ik dus in veel meer situaties. Een tekenend voorbeeld voor mijn autisme is bijvoorbeeld het volgende. Ik woonde en werkte in de Randstad. Op weg naar mijn werk bevond zich een kruispunt met stoplichten waar het meestal vrij rustig was. Als het stoplicht voor de fietsers op rood stond, stond ik dus keurig te wachten, want dat is de regel. Maar anderen fietsten zonder pardon door als er niets aankwam, want het was rustig. Ik vond het zo lastig om te beslissen of ik ook door rood moest fietsen, dat ik meestal een omweg nam, om dat kruispunt – en de bijkomende onzekerheid – maar te vermijden. Situaties waarin je zelf moet bepalen hoe je ermee omgaat, vind ik heel moeilijk. Ik heb liever dat het mij duidelijk verteld wordt.
Nu de coronaregels weer versoepeld worden, denk ik: bah, wat moet ik nu? Ik zou liever willen dat het weer helemaal teruggaat naar normaal. Toen was er ook veel onduidelijkheid, maar daaraan was ik inmiddels aardig gewend. Toch geloof ik niet dat het ooit nog bij het oude zal worden. De hele wereld zal blijvend veranderen. Tot er een ‘nieuw normaal’ is gevonden, moet ik me zien te redden in al die onzekerheid.
Gelukkig zijn er ook wat lichtpuntjes. Zo ben ik blij dat de terrasjes weer open zijn. Ook al ga ik er zelf niet naartoe, de sfeer in het dorp is nu weer een stuk gezelliger. En ook dat ‘nieuwe normaal’ zal op den duur wel weer wennen. Ik heb meer moeite met de verandering…
Annemiek is 72 jaar. Ze weet pas sinds 10 jaar dat ze autisme heeft en sindsdien begrijpt ze zichzelf beter. Nu snapt ze waarom ze het zo lastig vindt om te besluiten wat ze moet doen, waarom ze veel van anderen afkijkt en waarom onzekerheden haar onrustig maken. Schrijven helpt haar om haar gedachten te ordenen, zeker als ze in een dip zit.
