Actueel

Julia #7 – Aankleeddrama

Julia heeft het zelden koud. Kleren interesseren haar niets. Ze loopt liefst in haar blootje. Daarnaast roepen alle dingen die ‘moeten’ enorme weerstand op. Daarom heeft het ons jaren gekost voordat Julia zichzelf kon en wilde aankleden. Alle tips die je in de autismehandboeken kunt vinden, hebben we toegepast. In eerste instantie leek niets te werken. Ze had totaal geen intrinsieke motivatie voor aankleden. Uiteindelijk is het gelukt. Ik neem je mee in onze zoektocht en de aanpak die we hebben toegepast volgens Geef me de 5.

 

Generaliseren

Generaliseren, een eenvoudige Auti-communicatietechniek was onze eerste stap. Helaas werkte dat bij Julia niet. ‘Iedereen kleedt zich aan, dus jij ook’, liet haar koud. Wij moesten haar daarbij helpen, dat ging ze echt niet zelf doen. Daarom hebben we ons vervolgens gericht op het voorspelbaar maken van aankleden.

 

In de structuur zetten

De volgende aanpak die we toepasten, was: met kaartjes het aankleden in de structuur zetten. Op elk kaartje stond stap voor stap wat Julia moest aantrekken. Omdat dat geen effect had, hebben we verschillende manieren van structuur aanbieden onderzocht: wat werkt bij ons kind? Moeten we de kaartjes van een rood bakje naar een groen bakje overhevelen of moeten we de kaartjes op volgorde hangen en Julia laten weghalen wat ze al gedaan heeft? ‘Soms kan een net andere manier van tekenen of aanbieden iets triggeren waardoor het wél werkt’, vertelde de Geef me de 5-begeleider ons bemoedigend. Bij Julia werkte niets. Ze wilde zich gewoon niet aankleden zonder dat ik erbij stond. Stap voor stap zei ik wat ze moest doen en dan wees ik naar de kaartjes: ‘Doe eerst je onderbroek uit, doe dan een schone onderbroek aan, enzovoort.’

Ook belonen hielp niet. Het enige wat werkte was: ernaast staan totdat ze haar kleren aan had en consequenties eraan verbinden als dat niet zo was: ‘Deze week gaan we niet naar de speeltuin als je nu niet met mij gaat aankleden.’ Daar werden we allebei niet gelukkig van. Bovendien kostte het me vaak een uur tot anderhalf uur. Als je nog twee jongere kinderen hebt, die ook op tijd klaar moeten zijn, is dat behoorlijk lastig.

 

Afspraken, regels en intrinsieke motivatie

De tweede manier om het aankleden voorspelbaar te maken, was dat we de kleding de avond van tevoren klaarlegden. Daar maakten we duidelijke regels voor. Een belangrijke factor daarbij is dat Julia zo nu en dan zelf mag kiezen. Julia’s eigen smaak is nogal kleurrijk. Ze maakt combinaties die echt niet bij elkaar passen. Om haar intrinsieke motivatie aan te spreken, voerden we op vaste dagen een ‘Julia-dag’ in. Ze mag het dan helemaal zelf bepalen. Ze is al een paar keer in pyjama naar school geweest. De juf weet van de afspraak en maakt er geen probleem van. Ik heb me eroverheen gezet, want het motiveert haar.

De hoofdregel op alle andere dagen is: je kleedt je zelf aan en je doet de kleren aan die ik uitkies. Als je je niet zelf aankleedt, vervalt de eerstkomende Julia-dag. Ze heeft die consequentie helaas nodig, maar het is een stuk beter dan moeten inleveren op leuke uitjes.

 

Win-winnen

Eten is altijd heel belangrijk geweest voor Julia. Daarover heb je kunnen lezen in blog #2. Daarom koppelden we ook een regel aan die intrinsieke motivatie: voordat je klaar bent met je ontbijt moet je aangekleed zijn. Het gaat nog steeds niet van harte, maar ze doet het in ieder geval. Zo hebben we een win-winsituatie gecreëerd.

 

Tijd geven

Julia aansporen om het sneller te doen, werkt averechts, dan raakt ze in paniek. We moeten er dus ruim de tijd voor nemen. Dat betekent ook dat ik een aantal keer aankondig dat ze zich bijna moet gaan aankleden. Om 6.50 zeg ik: ‘Om 7.00 uur moet je je aankleden.’ Om 6.55 uur krijgt ze de volgende herinnering en om 6.59 uur de laatste.

 

Hoe gaat het nu?

Stapje voor stapje ging het steeds beter. Sinds paar maanden kleed Julia zichzelf aan met behulp van de kaartjesstructuur. Wat de omslag heeft veroorzaakt? Ik denk dat het een optelsom is van alles wat we hebben ingevoerd: doordat we jarenlang hebben volgehouden en naast haar zijn blijven staan, werd het een gewoonte die inslijt. Daarnaast vindt ze het steeds belangrijker dat ze zelf kan kiezen wat ze aandoet. Leeftijd heeft er ook mee te maken, denk ik.

Nu verloopt het aankleedritueel als volgt:

• ’s Avonds kiest Julia zelf wat ze de volgende dag aandoet. Het mooie is dat we nu op een punt zijn dat Julia weet welke combinaties ik altijd maak. De regel is: Julia kiest en legt zelf haar kleren klaar, maar ik heb de eindstem. Als ik zeg: ‘Juul, dit kan echt niet’, is er geen strijd.
  Het is zo’n verschil met vroeger. Als ze toen haar zin niet kreeg, begon ze keihard te gillen: ‘Als ik dat niet aan mag, ga ik morgen niet naar school.’ De sleutel is: maak de structuur zo gedetailleerd als nodig en houd je strikt aan de afgesproken regels.
• De volgende ochtend geef ik Julia ruim de tijd om zich voor te bereiden op het aankleden. Ik ga me douchen om 6:15 uur. Daar wordt Julia meestal wakker van en anders maak ik haar wakker. We hebben het ritueel dat Julia een paar keer klopt en ik een paar keer terug klop, dat geeft een veilig gevoel. Het kloppen betekent: ‘Heb je lekker geslapen’?
• Beneden zet ik een boterham voor haar klaar met een beker drinken, die haalt ze op en neemt ze mee naar haar kamer. Als ze die op heeft, gaat ze zichzelf aankleden.
• Vervolgens komt ze naar beneden voor haar pap. Als ze in haar onderbroek naar beneden komt, geef ik haar opnieuw de opdracht om zich aan te kleden. Op maandagochtend gebeurt dat nog weleens, de omslag na het weekend is altijd lastig. Het duurt dan tien minuten tot een kwartier voordat ze alsnog aangekleed beneden is. Dat maakt niet uit, ze doet het! En ze doet ook nog haar vieze kleding in de wasmand.
• Een Julia-dag plannen we niet meer vast in. Dat hebben we heel lang wel gedaan. Julia geeft het nu zelf aan als ze daar behoefte aan heeft. Als het drie keer achter elkaar zou gebeuren, hoef ik alleen maar te zeggen: ‘Nee, dat vind ik echt te veel.’ Dan is het duidelijk, is er geen discussie en geen probleem.

 

Meer lezen?

In deze blog heb je kunnen lezen over vijf verschillende Geef me de 5-technieken. Wil je meer voorbeelden en technieken? Lees dan het boek Geef me de 5. Vol voorbeelden en praktische tips.
 

Ilse Oolthuis (46) is moeder van drie dochters: Julia (10), Caroline (8) en Elise (6). Julia heeft sinds haar vierde de diagnose autisme. Het leven met Julia zorgt voor een hoop uitdagingen, zowel voor Julia zelf als voor de rest van het gezin. In deze blogserie vertelt moeder Ilse openhartig waar ze allemaal tegenaan lopen en hoe ze Geef me de 5 toepast.