Als vaste rubriek op onze website beantwoordt Geef me de 5 vragen van ouders en begeleiders van kinderen met autisme. Dit keer geven we antwoord op de vraag van een van onze volgers:
‘Help, mijn dochter wil haar nieuwe zomerschoenen niet aan! Ik heb al van alles geprobeerd, maar ze blijft haar winterlaarsjes dragen, zelfs bij dertig graden. Ik begrijp het niet: ik ben samen met haar naar de winkel gegaan en ze heeft de nieuwe schoenen zelf uitgezocht. Dit ging heel goed, maar eenmaal thuis wilde ze de schoenen niet aan. Nu, na ruim een maand nog steeds niet. Ik heb van alles geprobeerd, maar ze wil niets anders dan haar winterlaarsjes. Wat zou jullie aanpak zijn?’
De oorzaak van het niet willen aantrekken van nieuwe kleding is: weerstand tegen de verandering. Wanneer de wereld zo onvoorspelbaar is als onze kinderen hem soms ervaren, dan bieden vaste patronen, rituelen, houvast. In dit geval zijn dat de vertrouwde, oude schoenen van het meisje. Andere voorbeelden van houvast zoeken zijn: een voorkeur hebben voor bepaald speelgoed of een bepaalde hobby, maar één televisieprogramma willen kijken of maar één bepaald soort voedsel willen eten.
Je kunt je wel voorstellen dat datgene wat houvast biedt lastig is om los te laten.
Het probleem wordt in dit geval mogelijk versterkt door een tweede oorzaak: een storing in het brein die overgevoeligheid op de zintuigen veroorzaakt. Nieuwe schoenen voelen anders aan je voeten. Ze knellen misschien of drukken op andere plekken dan de oude. Wanneer je autisme hebt, kan het zijn dat je brein die signalen blijft doorgeven aan je bewustzijn, elke keer opnieuw, in plaats van ze na verloop van tijd door te sturen naar je onderbewuste. Dat betekent dat dit gevoel op je huid je enorm veel nieuwe prikkels geeft, de hele dag door. Dit kan zo veel zijn dat er niets meer bij kan, met als gevolg: overprikkeling.
Dat het meisje haar nieuwe schoenen niet wil dragen, heeft dus twee mogelijke oorzaken: weerstand en overprikkeling.
‘Voorspelbaarheid’ en ‘relativeren’ zijn de sleutelwoorden bij de aanpak van dit probleem.
Bereid je kind voor op de nieuwe schoenen en koop ze het liefst samen. Dat is in dit geval al gedaan en ging zelfs heel goed. Super!
Daarnaast is het handig om het ‘wennen aan de nieuwe schoenen’ te relativeren en voorspelbaar te maken door te benoemen dat het erbij hoort en hoe lang het duurt. We horen je denken: het wennen voorspelbaar maken? Jazeker. Als dit ‘wennen’ bij jouw kind hoort, dan is het van belang dat hij of zij er mee leert omgaan. Om dat te leren is het nodig dat je dit duidelijk en voorspelbaar maakt en dat doe je zo:
‘Vanaf morgen ga jij je nieuwe schoenen aandoen. De eerste drie dagen moet jij wennen. Dat hoort bij nieuwe schoenen, dat heeft iedereen. Steeds als je je schoenen voelt, denk je: ik moet gewoon wennen. En dan ga je door waar je mee bezig was. Na drie dagen zijn jouw voeten gewend aan de nieuwe schoenen.’
Voorspelbaarheid en relativeren zijn de sleutelwoorden.
Bij het oplossen van dit probleem zijn de Geef me de 5 technieken: ‘duidelijk op de 5’, ‘G.R.O.T.’en’ en ‘eindtijd’ gebruikt. Deze technieken kun jij ook leren toepassen, op het juiste moment, en op een manier die bij jouw kind past. Volg hiervoor de cursus van Geef me de 5. Meer informatie vind je op: www.geefmede5.nl/cursussen.
