Als vaste rubriek op onze website beantwoordt Geef me de 5 vragen van ouders en begeleiders van kinderen met autisme. Dit keer geven we antwoord op de vraag:
‘Mijn zoon moest gisteren naar de tandarts en is het weer vergeten! Dit is al de derde keer. Ik dacht echt dat het dit keer goed zou gaan. Ik kan zelf op het bewuste tijdstip niet thuis zijn omdat ik werk, maar ik heb het goed met hem besproken, het stond op de kalender en ’s ochtends heb ik hem er nog eens aan herinnerd.
Vandaag kwam ik erachter dat hij het weer vergeten was. Ik reageerde geprikkeld. Mijn zoon schoot in de verdediging, gaf mij de schuld en werd boos: ik had het niet duidelijk gezegd.
Hoe moet ik reageren op dit soort dingen? En hoe ga ik dit aanpakken, zodat hij het niet meer vergeet?’
Dat je zoon boos reageerde, laat zien dat hij wel gemotiveerd is om naar de tandarts te gaan. Wanneer dit namelijk niet het geval was geweest, had hij zijn schouders opgehaald toen jij hem ernaar vroeg. Hij baalt er zelf ook van. Hij moest iets doen en dat is niet gelukt, dat is frustrerend.
De boze reactie van je zoon is heftig doordat hij én van zichzelf baalt én waarschijnlijk ook niet goed weet wat hij met jouw emoties aan moet. Dit alles bij elkaar zijn te veel prikkels om te kunnen verwerken, zijn reactie is daarom: ‘boos’.
Het vergeten van de afspraak kan meerdere oorzaken hebben, dit kan liggen aan problemen binnen het plannen en organiseren (executieve functies), het kan ook zijn dat er nog iets onduidelijk is of dat er sprake is van een angst.
Bij dit probleem is de oorzaak nog onduidelijk.
Wat kun je doen op zo’n moment dat je erachter komt dat het mis ging?
Op zo’n moment als dit kan je zoon niets met jouw emoties. Probeer daarom om je ‘rits dicht te houden’, oftewel: laat je emoties niet zien. Besef dat hij het niet expres doet, dit helpt je om rustig te blijven. Het is geen onwil, het is onmacht, hij kan het nu echt nog niet.
Wanneer je met hem in gesprek gaat, kun je beginnen met je excuses aan te bieden voor je irritatie. Dit herstelt de relatie weer. Vervolgens kun je benoemen dat je aan zijn reactie zag dat hij er ook van baalde.
Vraag door op wat er precies gebeurde. Loop stap voor stap de dag door en achterhaal wat er in zijn koppie gebeurt. Om tot een oplossing te komen, zul je eerst de oorzaak van dat wat niet lukte, moeten achterhalen. Zit hij te veel in zijn taak, waardoor hij zich niet ervan bewust is dat het al tijd is? Weet hij wel hoe hij alles moet doen? Of vindt hij het spannend om naar de tandarts te gaan?
Zoek samen naar een oplossing: wat heeft hij nodig om er de volgende keer wel aan te denken?
Wanneer hij te veel in zijn taak zit, dan zou het een goede oplossing kunnen zijn om de afspraak in zijn telefoon te noteren (met een wekker).
Is er iets onduidelijk? Maak het dan duidelijk ‘op de 5’ door te benoemen wat er op welk moment van hem wordt verwacht.
Is angst de oorzaak voor het missen van de afspraak? Maak het bezoek dan duidelijk en voorspelbaar, relativeer of kies voor afspraken op momenten dat jij wel mee kunt gaan.
Laat je zoon hierin meedenken, dan komen jullie er vast!
De sleutel is: zoek de oorzaak, stem de oplossing daarop af.
Bij het oplossen van dit probleem, ga je eerst alle mogelijke oorzaken af. In het boek ‘Dit is autisme’ staat in hoofdstuk 6 een overzicht met acht storingen het brein en vijf omgevingsfactoren die de oorzaak kunnen zijn van bepaald gedrag. In dit geval zijn ‘maak duidelijk op de 5’ en ‘voorspel wat komt’ technieken die een oplossing kunnen bieden.
Wil jij dit ook leren? Lees het boek of volg de cursus van Geef me de 5, zodat je jouw eigen vragen kunt inbrengen en Geef me de 5 kunt toespitsen op jouw situatie. Meer informatie vind je op www.geefmede5.nl/cursussen.
