In deze blogserie volgen we het proces van Kim. Jij kunt meelezen met de problemen waar zij tegenaan loopt, de manier waarop Geef me de 5 dit aanpakt en wat het effect is voor Kim.
Duidelijkheid en voorspelbaarheid, twee woorden die je bij Geef me de 5 vaak hoort, omdat dit juist zo van belang is voor mensen met autisme. In de vorige blog las je dat Kim vaak een vol hoofd heeft en veel onrust ervaart. Vooral op haar vrije dagen heeft ze daar last van. Niet Ingevulde Tijd blijkt het echte probleem, want die is onduidelijk en onvoorspelbaar. Als je niet weet wat je moet doen, zorgt dat voor een hoop onrust.
Wat is duidelijk?
Alles wat je doet op een dag, elke taak, kun je indelen in de vijf onderdelen van de Geef me de 5 puzzel. De taak zelf is de WAT. WIE staat voor degene die de taakt doet: jijzelf of met iemand anders. Je doet dit op een bepaalde plek, de WAAR, op een bepaalde tijd of moment, de WANNEER, en op een bepaalde manier, de HOE.
Wanneer één onderdeel van de puzzel onduidelijk is, kun je de taak niet uitvoeren. Stel, je krijgt een opdracht van je baas die je nog nooit eerder gedaan hebt. Als jou niet wordt verteld hoe je dit aanpakt en je kunt je er zelf niets bij voorstellen, dan kun je niet aan de slag. Dit werkt bij iedereen zo.
Wat nu? In dit specifieke geval kun je verschillende strategieën toepassen om de opdracht duidelijk te krijgen: je vraagt door, zoekt het online op of vraagt een collega om hulp, zodat je de benodigde informatie krijgt.
Mensen met autisme vinden deze strategieën lastiger te bedenken en toe te passen en hebben hierbij hulp nodig. Door expliciet – ‘op de 5’ – te benoemen wat van ze verwacht wordt, kunnen ze weer verder.
Basisfundament ontbreekt
Wat is er nu aan de hand bij Kim? Zij heeft niet één taak onduidelijk, maar haar héle vrije dag bestaat uit onduidelijkheid. Vaak heeft ze zelfs helemaal niets te doen en ontbreekt dus de hele puzzel.
Voor Kim ontbreekt het basisfundament. Dat betekent dat de hele ketting van taken, van opstaan tot naar bed gaan, nog niet duidelijk is ‘op de 5’. Per moment is het onduidelijk WAT Kim moet doen, met WIE, WANNEER, WAAR en HOE of zijn enkele onderdelen hiervan onduidelijk.
De eerste stap voor Kim is dus: een basisfundament bouwen. Maar hoe doe je dat? Daar komt meer bij kijken dan eventjes wat pictogrammen printen en ophangen. In de volgende blog lees je hoe Geef me de 5 dit samen met Kim aanpakt.
