‘Als het zó simpel was, zou iedereen dat wel doen!’
‘Leuk dat het voor jou werkt, maar ik heb precies hetzelfde geprobeerd en bij mij werkt dat dus he-le-maal niet.’
Zomaar wat opmerkingen die wij de afgelopen jaren hebben gehoord bij onze lezingen, en die wij regelmatig lezen in de commentaren op onze Facebook-pagina en de Geef me de 5-Facebook-fangroep.
Hoe kan het nou, dat Geef me de 5 bij de ene persoon perfect werkt en bij een ander, in ogenschijnlijk precies dezelfde situatie, niet?
De reden daarvoor ligt doorgaans niet aan de aanpak of uitwerking, maar hangt af van een combinatie van factoren:
Als je daar meer inzicht in krijgt, zal de aanpak óók in jouw situatie werken.
In deze blog gaan we in op het belang van het basisfundament. In de volgende drie blogs kun je meer lezen over de Geef me de 5-basishouding (Hoe kijk je naar het probleem?), de probleemanalyse (Vind de échte oorzaak) en de oplossing (Kies de juiste aanpak).
Voor het gemak noemen we in deze blog iedereen (hij en zij) met autisme ‘CASS’. Hoezeer jouw CASS ook verschilt van alle anderen met autisme, Geef me de 5 werkt voor hen allemaal.
Wil je problemen bij autisme überhaupt kunnen oplossen, dan is het basisfundament de randvoorwaarde.
Het basisfundament is een duidelijke en voorspelbare dagstructuur:
van opstaan tot naar bed gaan, weet CASS per moment wat hij moet doen.
Daarbij hoort communicatie die is afgestemd op CASS,
zodat hij zich begrepen voelt en de wereld om zich heen leert begrijpen.
Als het basisfundament ontbreekt of onvolledig is, staat dat iedere structurele vooruitgang in de weg. Het belemmert bovendien het uiteindelijke doel van Geef me de 5 (en van iedere ouder, begeleider of leraar): een zo zelfstandig mogelijk(e) kind, cliënt of leerling.
De meest complexe problemen komen we dan ook tegen in situaties waarin het basisfundament ontbreekt. Onduidelijkheid veroorzaakt stress. Langdurige stress blokkeert de mogelijkheid om te leren of ontwikkelen. Wanneer de omgeving voldoende structuur en duidelijkheid biedt, is het weer mogelijk om vooruitgang te boeken.
Hetzelfde is het geval wanneer de communicatie al geruime tijd niet is afgestemd op het autisme en daardoor bijkomende problematieken zijn ontstaan. Zeker bij oudere kinderen en (jong)volwassenen die nog nooit op een afgestemde manier zijn begeleid, ontbreekt vaak het basisfundament. Dat is veelal de reden waardoor allerlei behandelingen niet, beperkt of kortdurend werken.
Wanneer jouw CASS meerdere malen per dag, op verschillende soorten momenten, problemen ervaart; een vol hoofd heeft, ontploft, niet luistert of niet doet wat hij zou moeten doen, dan weet je dat zijn basisfundament nog niet staat.
Je zult dus eerst een basisfundament moeten opbouwen (of herstellen). Leg voor alle taken die niet duidelijk zijn stap voor stap uit wat CASS moet doen en hoe. Doe dat voor de hele ketting van taken, van het opstaan tot naar bed gaan. Pas daarna kun je andere problemen gaan oplossen.
Omdat het brein van CASS lang niet altijd de informatie die hij krijgt juist kan verwerken, is het handig om van een praatje naar een plaatje te gaan. Oftewel: visualiseer zijn dagstructuur en taken.
In onze cursussen en ook in de boeken Dit is autisme, Geef me de 5 en Auti-communicatie besteden we uitgebreid aandacht aan het basisfundament. Aan hoe je een duidelijke en voorspelbare structuur creëert voor een hele dag, voor losse taken en hoe je jouw communicatie kunt afstemmen op CASS. Visualiseren komt natuurlijk ook aan bod.
Als het basisfundament ontbreekt of is beschadigd, kan het lang duren (soms zelfs jaren) voordat de problemen die daaruit zijn ontstaan helemaal zijn opgelost.
Mét basisfundament kunnen de meeste problemen gelukkig een stuk sneller kunnen worden opgelost, vaak binnen een paar dagen of weken, soms zelfs binnen enkele uren.
We hebben bij Geef me de 5 al heel veel problemen voorbij zien komen. Van ‘kleine’ problemen als zich niet zelfstandig kunnen aankleden, tot complexe problemen met bijvoorbeeld gedwongen opnames. Als naast autisme meerdere problematieken een rol spelen (comorbiditeit), is een oplossing vinden ingewikkeld, maar niet onmogelijk. Zeker als een ervaren Geef de de 5-begeleider meedenkt met het team.
Als puur het autisme de achterliggende oorzaak is (lees blog #3 in deze serie) – en dat is het in meer gevallen dan je zou denken – biedt Geef de 5-methodiek de oplossing.
In onze volgende blog gaan we in op de volgende belangrijke succesfactor: de Geef me de 5-basishouding.
