Maak je je zulke grote zorgen over de oorlog dat je er bomvol van zit? Misschien is dit bijna het enige waar je aan denkt, komt het ene doemscenario na het andere in je op en belemmert dit je functioneren. Als je angst en zorgen alleen maar groter lijken te worden, dan is het handig hier iets aan te doen. Hopelijk helpt dit artikel je op weg.
Zoveel verschillende mensen, zoveel verschillende manieren van omgaan met dit soort situaties. We noemen drie veelvoorkomende manieren:
1. Praten
Sommige mensen zijn gebaat bij praten met anderen. Dit kan helpen bij:
2. Begrijpen
Sommige mensen kiezen voor het vergaren van nieuws en kennis. Dit kan helpen bij:
3. Helpen
Sommige mensen kiezen ervoor om in actie te komen. Dit kan helpen bij:
Waarschijnlijk heb jij van nature een voorkeur voor één of meer van bovenstaande manieren. Doe dit vooral op een manier die bij jou past.
Doen: schrijf voor jezelf op hoe jij omgaat met deze situatie of teken het op een vel papier. Schrijf ook op waarbij dit jou helpt.
Als je er steeds over blijft praten of informatie blijft opzoeken raakt je hoofd steeds voller van het onderwerp, worden negatieve emoties groter en kun je je niet meer concentreren op andere belangrijke dingen. Dat jij je zorgen maakt om wat er speelt verandert helaas niets aan de situatie. Bescherm jezelf daarom door een grens te trekken en jezelf te stoppen.
Spreek bijvoorbeeld met jezelf af om één keer per dag maximaal 15 minuten nieuwssites te bekijken. Of spreek af dat je elk gesprek over dit onderwerp na maximaal 2 minuten stopt. Het kan helpen om op dat moment letterlijk ‘stop’ tegen jezelf te zeggen, waarna je doorgaat met tip 3.
Doen: schrijf naast elk item uit tip 1 hoe vaak je dit per dag (of week) gaat doen en schrijf op hoeveel tijd je er per keer aan besteedt. Ga jij het handige woord ‘stop’ gebruiken? Schrijf dit dan ook op.
Ken je de cirkel van invloed? Deze kan je helpen relativeren.
Cirkel van controle: in de binnenste cirkel staan de dingen waar jij de controle over hebt, zoals je gedachten, je mening en wat je doet of laat.
Cirkel van invloed: in de middelste cirkel staan de dingen waar je wel invloed op hebt, maar niet de volledige controle over hebt, zoals welk cijfer je krijgt voor een toets.
Cirkel van betrokkenheid: in de buitenste cirkel staan de dingen waar je geen invloed op hebt, maar die wel betrekking (kunnen) hebben op jou.
De oorlog valt in de buitenste cirkel. Die heeft betrekking op jou en je voelt je ook betrokken. Tegelijkertijd heb je geen invloed op hoe het verder zal gaan.
Juist omdat je er geen invloed op hebt kan het beangstigend zijn en kun je je grote zorgen maken. Tegelijkertijd helpt dat jou niet en heeft het ook geen invloed op hoe de oorlog zich verder ontwikkelt. Benoem dit voor jezelf.
Doen: bedenk met welke zin jij de situatie gaat relativeren en schrijf die op. Bijvoorbeeld: ‘Ik kan niets aan de oorlog veranderen, wat ik wel kan doen, doe ik.’
Als je goed oplet, hoor je mensen een tussenzin zeggen als ze over dit onderwerp hebben gesproken en weer over willen gaan tot de orde van de dag. Misschien doen ze ook wel iets bij. Ze zuchten eens diep en zeggen bijvoorbeeld: ‘Het is allemaal wat, hè.’ Die zucht is een ‘oplossende taak’ en de zin ‘Het is allemaal wat, hè’ is een ‘sleutelzin’ (onderdeel van de oplossende taak). Waarschijnlijk is niet iedereen zich ervan bewust, maar we doen het allemaal. Beide manieren helpen je om de map over dit heftige onderwerp te sluiten. In je hoofd duw je het onderwerp hierdoor even aan de kant, zodat er ruimte ontstaat voor andere dingen.
Doen: bedenk een sleutelzin en een oplossende taak die bij jou passen en schrijf deze op.
Zeg de zin hardop of denk hem in je hoofd op het moment dat de eindtijd is aangebroken.
Bijvoorbeeld: ‘Het is wat het is,’*zucht*.
Hoe wrang het misschien ook voelt, het leven gaat door. Zoals al meerdere keren gezegd: niemand heeft er wat aan als jij je zorgen blijft maken, zeker jij niet. Bedenk daarom bewust wat je gaat doen, dat zal je helpen om je daarop te focussen.
Doen: zeg hardop tegen jezelf (of denk in je hoofd) wat je nu gaat doen. Schrijf dit op.
Als je de tips volgt, dan ziet dat er bijvoorbeeld als volgt uit:
Het helpt mij om te praten over de oorlog, hierdoor orden ik mijn hoofd. Ik spreek met mezelf af dat ik hier maximaal twee keer per dag over praat. Na 5 minuten rond ik het gesprek af en zeg ik tegen mijzelf: ‘Stop.’ Dan denk ik: ik kan niets aan de oorlog veranderen, wat ik wel kan doen, doe ik. En dan zeg ik: ‘Het is wat het is’ en zucht ik een keer diep. Hierna bedenk ik wat ik ga doen en zeg ik tegen mezelf: ‘Ik ga nu ... doen.’
Bekijk eventueel ook het filmpje met deze uitleg.
Deze manier van relativeren kun je toepassen op alles wat binnen jouw cirkel van betrokkenheid valt. Hoe vaker je dit oefent, hoe makkelijker het wordt. Je zult merken dat heftige zaken minder ruimte in je hoofd in beslag nemen en dat je je beter kunt focussen. Het is echter aan jou om elke keer weer bewust te kiezen om het op deze manier te doen.
Jouw brein is namelijk gewend om, als het ware, op het weggetje van ‘nadenken over de heftige situatie’ te blijven. Dat is een snelweg geworden waar je makkelijk naar teruggaat, omdat je brein de voorkeur voor snelwegen heeft.
Deze nieuwe manier is nog een zandpad. Hierom zul je steeds weer bewust de keuze moeten maken om het anders te doen. Elke keer dat je hiervoor kiest brengt dit een stukje verharding van het pad met zich mee. Het zal hierdoor steeds meer vanzelf gaan: je legt een nieuwe snelweg aan.
Het fijne is dat je deze nieuwe snelweg ook voor toekomstige situaties kunt gebruiken. Als er weer iets heftigs gebeurt, weet jij hoe je jouw angst en zorgen kunt verminderen.
Wil je een kind, leerling of cliënt met autisme helpen om zich minder zorgen te maken over de oorlog? Bekijk dan de tips die we daarvoor op een rijtje hebben gezet.
Veel succes!
